Etiënne Reijnen haalde zich vorige week zondag de woede van AZ-trainer Gertjan Verbeek op de hals. Niet zozeer vanwege zijn snelle rode kaart tegen PSV, maar vooral vanwege zijn reactie na afloop: ”Het was een domme rode kaart, maar het antwoord dat hij gaf was nog dommer. Hij zei: ja trainer, ik was niet scherp. Nou, als je voor zo’n wedstrijd niet scherp bent, wat doe je dan in het shirt van AZ, dan kan je beter in de topklasse gaan voetballen”, bromde Verbeek.
Doorgaans ben ik gecharmeerd van Verbeek als coach, niet in de laatste plaats vanwege zijn aandacht voor de mentale aspecten van de sport. De woorden van Verbeek aan het adres van Reijnen hebben mij echter erg verbaasd. Alsof ‘niet scherp’ zijn nooit voorkomt in het profvoetbal! Net zoals er talloze voorbeelden zijn van fouten op technisch (in de grond trappen, de bal hoog over schieten) en tactisch (je positioneel verkeerd opstellen) gebied, zo zijn er legio voorbeelden van profvoetballers die niet scherp zijn. Denk nog even terug aan Jetro Willems in het begin van de wedstrijd Nederland-Turkije bijvoorbeeld. Bij veel technische en tactische fouten kun je je zelfs afvragen wat de oorzaak is van deze fouten: een gebrekkige techniek, een verminderd tactisch inzicht, vermoeidheid, of misschien wel… een gebrek aan scherpte?!
Een gebrek aan scherpte is een normale en net zoveel voorkomende fout als talloze andere fouten in het voetbal en is een issue op het mentale gebied. In plaats van zijn speler onderuit de zak te geven, doet Verbeek er beter aan zijn speler te helpen met op zoek te gaan naar de oorzaak van het feit dat hij niet scherp was. Was hij onzeker (bijv. over zijn taken), had hij last van wedstrijdspanning (komt vaak voor juist in de beginfase van de wedstrijd), was hij onder de indruk van het publiek of de tegenstander, voelde hij zich vermoeid of speelden er misschien problemen thuis of in zijn relatie? Het kan ook nog zijn dat Reijnen zich niet lekker voelt bij de manier van warming-up die bij AZ gehanteerd wordt. Allemaal zaken die een rol kunnen spelen bij het ‘niet scherp’ zijn.
Het meest kwalijke van de reactie van Verbeek is dat hij een speler die een eerlijk antwoord geeft, de moed zal ontnemen om een volgende keer weer een eerlijk antwoord te geven. Dit komt de prestatie van AZ in het algemeen niet ten goede. Een team is er juist bij gebaat dat spelers zich open en eerlijk durven uitspreken, immers, pas dan kun je als coach of medespeler een speler helpen zich lekkerder te voelen (en daarmee waarschijnlijk scherper en beter presteren).
Verbeek heeft een punt als ze bij AZ hebben afgesproken het aan te geven wanneer iemand zich niet helemaal lekker voelt. Sowieso was het mijns inziens te prijzen geweest als Reijnen voor de wedstrijd had aangegeven dat hij niet helemaal scherp was. Aangeven hoe je je voelt geeft aan dat je je bewust bent van je gevoel en geeft de mogelijkheid aan de trainer hierop te acteren. Je stelt je hiermee kwetsbaar op, maar dat is juist sterk (zie ook het interview met Gery Vink over de kracht van kwetsbaarheid)!. Veel beroerder is het als spelers hun werkelijke gevoel (als ze zich daar al bewust van zijn) niet aangeven en zéggen dat ze zich goed voelen, maar in werkelijkheid zich helemaal niet goed voelen. Zo herinner ik me een medespeelster die voor belangrijke wedstrijden vaak aangaf zich onzeker en zenuwachtig te voelen, op het zeurderige af, maar die op het moment suprême dan vaak goed presteerde. Dat wisten we dus op een bepaald moment, zodat we haar lekker lieten klagen zonder er al teveel aandacht aan te besteden. Dit in tegenstelling tot een andere als ‘koel’ bekend staande medespeelster, die buiten het veld heel relaxed overkwam, maar op spannende momenten vaak als een van de eersten door het ijs zakte. Dit is een van de zaken waar je als trainer mee te maken krijgt: de ene speler verbergt zijn onzekerheid, de andere geeft die juist aan. Maar deze manier van aangeven hoeft nog helemaal niet overeen te komen met de werkelijke aanwezigheid van onzekerheid! Het is aan de trainer dus uit te vinden, door observatie en analyse, hoe de ‘strategie’ van zijn spelers te interpreteren. Een interessant aspect van het coachvak!
Terug naar Verbeek, want één ding vraag ik me nog af: het is hem voorafgaand aan de wedstrijd en bij de warming-up blijkbaar niet opgevallen dat Reijnen niet scherp was? Een klein gebrek aan scherpte bij de coach misschien?!
