In een periode waarin de voetbalwereld gebukt gaat onder een economische crisis durft AZ groot te denken. De door de club uitgestippelde weg wordt steeds nadrukkelijker zichtbaar, het geloof in succes is groot. De jeugd heeft de toekomst, is de visie die door alle geledingen van de club gedeeld wordt.
Wijnker: “AZ-spelers moeten durven uit te blinken” (Foto: ProShots)
Na de val van het DSB-imperium van Dirk Scheringa, toenmalig voorzitter van AZ, moest de tering naar de nering gezet worden in Alkmaar. Verrassend snel wist de club zijn boeken op te schonen en verdwenen de rode cijfers onder de streep. Een prestatie van formaat. Nu de tijden van de miljoenentransfers voorbij zijn, is innovatief het codewoord in Alkmaar. Het geloof in het succes van de ingeslagen weg is groot.Leidraad van het ‘nieuwe AZ’ is de jeugdopleiding. De talentenschool moet de aorta van de club worden. Het streven? Het veranderen van de voetbalwereld. Middels een uitgebreid en inventief jeugdplan legt AZ zich toe op een nieuwe manier van opleiden. Het uiteindelijke doel? De helft van de toekomstige A-selectie moet bestaan uit spelers die hun opleiding bij AZ genoten.Ajax-school, La Masia en AZ-jeugdTerwijl het vlaggenschip van de club alle aandacht op zich gericht weet, wordt er in de schaduw van het hoogste podium net zo hard aan de voetbaltoekomst van AZ gewerkt. Op trainingscomplex ’t Lood zijn meer dan vijftig mensen betrokken bij de jeugdopleiding van AZ. Allen met hetzelfde idee. “Wij zijn ervan overtuigd dat we de Europese top kunnen uitdagen”, zegt hoofd opleidingen Aloys Wijnker.Een ambitieuze doelstelling, maar volgens Wijnker heeft AZ alles in huis om de toppositie die de club in Nederland op het gebied van opleiden reeds bekleedt – de KNVB beloonde AZ in 2010 immers met het hoogste puntentotaal ooit – te kunnen versterken. Wanneer er over de Nederlandse voetbalschool gesproken wordt, gaat het al snel over Ajax. In Europa geldt FC Barcelona als ‘marktleider’. “We streven er naar dat men in 2020 ook de AZ-school in die rijtjes noemt”, zegt Wijnker. “We willen het voetbalniveau in Noord-Holland en uiteindelijk Nederland verhogen.””Wat wij doen gaat verder dan voetbal”Reden voor het vertrouwen in Alkmaar is de wetenschappelijk, sociaal en sportief onderbouwde visie die schuilgaat achter het succes van de jeugdopleiding. Een visie met toekomst en een doel waarvan de lat stap voor stap omhooggeduwd kan en moet worden. “Binnen de visie van de club stellen we ons dagelijks de vraag: hoe kunnen we het beter doen. Maar of je ooit uitgegroeid bent… Het belangrijkste is dat we geloven in het traject, we focussen op de kern.”Die kern is direct van toepassing op de spelers die een plek krijgen in de voetbalschool van AZ. Wie in aanmerking wil komen voor een plek in één van de elftallen, heeft aan een gezonde dosis talent alleen niet genoeg. Immers, AZ leidt niet alleen voetballers op, maar ook mensen. “We zijn meer dan alleen een voetbalclub, we zijn een topsportinstelling. Wat wij doen gaat verder dan voetbal, het is een ontwikkelingsproces. We werken hier met een nieuwe manier van opleiden. Door de manier waarop wij werken hopen we dat jonge spelers ook succesvoller als mens worden.””Maher is het stereotype AZ-speler”Het moet vooral een plezier zijn om te voetballen in de jeugd van AZ. Plezier is immers de essentie van het hele verhaal. Maar er is meer. “Spelers van AZ moeten zelfstandig, onverstoorbaar en (zelf)reflecterend zijn, beschikken over inzichtelijke vaardigheden en binnen en het buiten het veld daadkrachtig zijn. Eigen keuzes kunnen en durven maken. We werken vanuit een voetballende visie toe naar een doel. Wij willen dat alle stappen tussen de visie en het doel vanuit de basistaak ingevuld worden door de spelers. De uitvoering is aan de spelers, in hun eigen stijl. Zie het als een versneld leerproces, een proces waarin een trainer niet dominant aanwezig is.”Met de doorbraak van Adam Maher in het shirt van AZ 1, afgelopen seizoen, heeft de jeugdopleiding hét perfecte exponent in huis. “Adam is het stereotype AZ-speler”, wijst Wijnker naar de nieuwbakken Oranje-international, die het achtjarige traject in de jeugd van AZ doorliep. “AZ staat voor attractief en dominant voetbal, voor doelpunten maken, het publiek vermaken. Een AZ-speler zoekt creatieve oplossingen, herkent ruimtes, maakt eigen keuzes, is initiatiefrijk en speelt met lef.””Spelers moeten durven uit te blinken””Bij AZ gaan we altijd uit van eigen kracht, zijn we niet bang. Spelers moeten durven uit te blinken”, zegt Wijnker over de voetbalgedachte. “Met als doel de kans op een plek in AZ 1 te vergroten.” De doorbraak van Maher onderstreept de jeugdvisie van de club en geeft de jeugdspelers bovendien een nieuwe prikkel. “Adam is een bron van inspiratie voor vele jonge voetballers. Niet voor niets is hij bij de voetballers van de jeugdopleiding van AZ veruit de populairste AZ-speler.”De door Wijnker en zijn collega’s, met in het bijzonder ontwikkelingscoördinator Marijn Beuker, uitgedachte en opgetekende visie wordt door de gehele club gedeeld. “AZ is nu een opleidingsclub, in tegenstelling tot zo’n vijf jaar geleden”, zegt algemeen directeur Toon Gerbrands. “We kijken eerst naar de eigen jeugd wanneer we zoeken naar versterking en bekijken dan of we die spelers op AZ-niveau kunnen krijgen. Iedereen krijgt een kans, dat is dit seizoen bijvoorbeeld te zien aan de hoeveelheid talenten dat meetraint met de eerste selectie.”Gerbrands: “Over vijf jaar nog twee ’types Maher'”De nieuwe koers brengt verantwoordelijkheden met zich mee, stipt Gerbrands aan. “We hebben stappen gemaakt, maar er is nog meer te doen. In het fysieke en mentale gedeelte valt nog winst te boeken”, zegt Gerbrands, die ook naar Maher wijst wanneer hem gevraagd wordt wát de typische AZ-speler in zijn takenpakket moet hebben. “Nu is het zaak om over vijf jaar nog twee spelers van het type Maher in huis te hebben. Dat zie je bij een club als FC Barcelona ook.””Technisch directeur Earnest Stewart en hoofdtrainer Gertjan Verbeek kunnen hier zó aanschuiven en met ons meepraten tijdens een overleg”, gaat Wijnker verder. Het is de kracht van een organisatie waarin allereerst naar het totaalplaatje gekeken wordt. Niet onbelangrijk, de hoofdtrainer is de uiteindelijke laatste schakel die talenten de kans moet geven hun kunsten te vertonen in het eerste elftal. Voordat het zover is, wordt er dagelijks hard gewerkt aan de komst van een ‘nieuwe Maher’.”Een goed Financial Fair Play biedt Nederland kansen””Wanneer er een speler vertrekt, moeten wij een vervanger hebben klaarstaan”, heeft Wijnker de lat hoog liggen. “Op termijn moet vijftig procent van de spelers uit de A-selectie van AZ uit de eigen jeugd van de club bestaan.” Het nieuwe trainingscomplex moet een volgende bijdrage leveren aan het welslagen van de jeugdopleiding. In 2013 hoopt AZ zijn tenten op te slaan aan de rand van Alkmaar. Daar heeft de club beschikking over zeven velden, waardoor elk team een training op een geheel wedstrijdveld kan afwerken. Daarnaast zal ook het eerste team dagelijks zijn sessies afwerken op het nieuwe complex, dat meer ruimte en mogelijkheden biedt dan het huidige onderkomen.Maar niet alleen de faciliteiten zijn een volgende stap vooruit, een duwtje in de rug vanuit de UEFA zou het Nederlandse (jeugd)voetbal evenzeer helpen ontwikkelen. “Ik hoop dat het Financial Fair Play, mits goed uitgevoerd, op termijn kansen biedt”, doelt Wijnker op het verscherpte financiële toezicht van de Europese voetbalbond. “Wij, AZ, willen ons onderscheiden op het gebied van kennis, niet op basis van grote zakken met geld.”
